De mentale gezondheid van jongeren is een onderwerp dat steeds meer aandacht krijgt. En dat is niet voor niets. Jongeren groeien op in een wereld vol kansen, maar ook met hoge verwachtingen en constante druk. School, sociale media, klimaatstress en onzekerheid over de toekomst: het stapelt zich op.
Uit onderzoek blijkt dat één op de drie jongeren last heeft van mentale klachten. En bijna de helft van de jongvolwassenen tussen 16 en 25 jaar beoordeelt hun mentale gezondheid als matig tot slecht. Toch is er ook reden tot optimisme. Er zijn signalen dat jongeren zich langzaam beter gaan voelen en dat openheid over mentale gezondheid groeit.
Wat verstaan we onder mentale gezondheid?
Mentale gezondheid gaat niet alleen over het ontbreken van psychische problemen. Het gaat over hoe je je voelt, functioneert en met uitdagingen omgaat. Stress, angst of somberheid horen soms bij het leven, maar als die gevoelens langdurig aanhouden, kunnen ze je dagelijks functioneren beïnvloeden.
De oorzaken van mentale klachten bij jongeren zijn vaak complex. Denk aan:
- Prestatiedruk op school, studie of werk
- Sociale vergelijking via sociale media
- Onzekerheid over toekomst of identiteit
- Financiële zorgen of een instabiele thuissituatie
- Invloed van maatschappelijke gebeurtenissen, zoals klimaatverandering of oorlogen
Investeren in mentale gezondheid
Bijna 65% van alle psychische aandoeningen ontstaat vóór het 25e levensjaar. Dat betekent dat juist de jeugd een cruciale periode is om te investeren in mentale gezondheid.
Door vroeg in te grijpen en mentale veerkracht te versterken, kunnen veel problemen op latere leeftijd worden voorkomen. Een jongere die leert omgaan met stress, emoties en tegenslagen, ontwikkelt vaardigheden die een leven lang meegaan.
Investeren in mentale gezondheid is dus niet alleen een persoonlijke keuze, maar ook een maatschappelijke investering. Denk aan:
- Mentale gezondheid bespreekbaar maken op scholen
- Jongeren betrekken bij beleid en initiatieven
- Toegankelijke, laagdrempelige hulpvoorzieningen
- Trainingen voor leerkrachten/docenten en ouders om signalen te herkennen
Risicofactoren & beschermende factoren
De mentale gezondheid van jongeren wordt beïnvloed door zowel risico’s als beschermende factoren.
Risicofactoren zijn o.a.:
- Hoge druk om te presteren
- Eenzaamheid en sociale isolatie
- Negatieve of onveilige thuissituatie
- Onzekerheid over de toekomst
- Overmatig gebruik van social media
Beschermende factoren zijn o.a.:
- Een warm en ondersteunend sociaal netwerk
- Gezonde leefstijl met voldoende beweging en slaap
- Positieve school- of werkomgeving
- Toegang tot betrouwbare informatie en hulp
- Het ontwikkelen van zelfvertrouwen en copingvaardigheden
Veerkracht is geen vast gegeven. Het is iets wat jongeren kunnen leren en versterken. Door hen te helpen hun emoties te begrijpen en erover te praten, bouwen we samen aan een stevigere mentale basis.
Samen werken aan een mentaal gezonde generatie
Mentale gezondheid is geen individueel probleem, maar een collectieve verantwoordelijkheid. Ouders, scholen, zorgprofessionals en jongeren zelf spelen allemaal een rol.
- Scholen kunnen mentale gezondheid integreren in lesprogramma’s.
- Gemeenten en organisaties kunnen veilige plekken creëren waar jongeren terechtkunnen.
- Jongeren kunnen elkaar steunen door open te praten en taboes te doorbreken.
Bij Let’s Talk Mental Health geloven we dat echte verandering begint met een gesprek. Praten over hoe je je voelt is geen teken van zwakte, maar van kracht. Want pas als we open zijn, kunnen we samen bouwen aan een samenleving waarin mentaal welzijn vanzelfsprekend is.
